Economisch herstel na een tijd van crisis is ook voor de gemeente waarneembaar. Trok in eerste instantie de woningmarkt voor starters aan, is nu ook sprake van herstel van het duurdere woningsegment en bouwkavels. Ook belangstelling voor bedrijfsgrond op bedrijventerrein Hondsgemet neemt toe. Desalniettemin zal de komende tijd nog onzeker zijn voor perspectieven, looptijden en opbrengsten van grondexploitaties.

Naast de bewegingen op de vastgoedmarkt is ook de samenleving in beweging. De participatiesamenleving zet zich steeds verder door. Een tendens waarbij meer wordt overgelaten aan de samenleving, maar waar ook ruimte wordt geboden voor initiatieven vanuit de samenleving. Daar past vanuit dit gezichtspunten een meer bescheiden rol voor de gemeente bij en facilitair grondbeleid.

In 2018 worden de voorbereidingen getroffen om de grondexploitaties van Geldermalsen, Neerijnen en Lingewaal te harmoniseren. In de begroting 2019 voor West Betuwe (voorbereiding tweede helft 2018) worden de uitgangspunten voor de grondexploitaties die naar West Betuwe overgaan eenduidig vastgelegd.

Project - actualisatie grondgebruik gemeentegrond
In 2017 is de pilot ‘actualisatie gebruik gemeentegrond’ afgerond. De pilot was succesvol. Met alle niet geregistreerde gebruikers van gemeentegronden zijn afspraken gemaakt. In gebruik genomen grond is verkocht, verhuurd, verjaard of ontruimd en in een enkel geval zijn gebruiksafspraken gemaakt. Daarnaast blijken de beleids- en procesregels te voldoen.

De pilot wordt voortgezet. Ook Buurmalsen, Deil, Enspijk en Geldermalsen worden doorgelicht. Het project wordt gedekt uit opbrengsten uit verkoop. Gepoogd wordt om zo ver mogelijk alle kernen door te lichten voor 1 januari 2019, de datum dat gemeente West Betuwe van start gaat.

Er zijn drie actieve grondexploitaties, te weten Hondsgemet-Zuid en De Plantage. De verwachte boekwaarden bedragen per 1 januari 2018:

Hondsgemet-Zuid heeft op 1 januari 2018 een positieve boekwaarde (gerealiseerde baten zijn hoger dan de gerealiseerde lasten) en wordt naar verwachting afgesloten met een verwachte winst van € 3,2 miljoen. In 2016 is reeds € 2,4 aan winst genomen naar de reserve grondexploitaties. De verwachtte winst op Hondsgemet-Zuid is daarmee circa 5,6 miljoen.
De Plantage heeft een looptijd tot en met 2037. Voor het verwachte verlies van circa € 19,6 miljoen is reeds een voorziening getroffen.
Homburg Noord wordt naar verwachting in 2018 afgesloten met een verwacht verlies van € 425.000. Voor dit verlies is een voorziening getroffen.

Het verloop van saldo (netto contant op 1 januari 2018) van De Plantage is als volgt:

De Plantage
Het grootste risico in de grondexploitatie blijft de ontwikkeling van de woningmarkt. Op dit moment is duidelijk sprake van een herstellende markt en worden de in de grondexploitatie geprognosticeerde aantallen daadwerkelijk gerealiseerd. De verwachting is dat de prognoses in de grondexploitatie in ieder geval de komende drie jaren worden gerealiseerd. Het blijft echter onzeker hoe de woningmarkt zich op langere termijn ontwikkeld.

In de herijkte grondexploitatie is rekening gehouden met deze onzekere situatie; Er is meer flexibiliteit om mee te bewegen met marktontwikkelingen en er wordt meer vraaggericht ontwikkeld. Niet alleen is op totaal niveau uitgegaan van lagere aantallen. Ook in de jaarschijven is voor deelplan 2 uitgegaan van aangepaste programmering. Mocht echter blijken dat de markt meer opname capaciteit heeft, dan kan en zal er bij geschakeld worden.

Indien zich een verdere vertraging van de gronduitgifte voordoet, heeft dit een effect op de grondexploitatie van € 1,4 mln. bij een vertraging van 2 jaar.

Concreet is in de grondexploitatie berekend middels een MonteCarlo analyse dat het project met 90% zekerheid (p90) ca. 4,5 miljoen aan risico draagt. Als beheers maatregel is na 10 jaar de grondopbrengst met 10% naar beneden bijgesteld en is het rente percentage tot 2022 van 1,5% en 1% naar 1% gebracht. Daarmee is ca. 4,5 miljoen aan risicobuffer verwerkt in de grondexploitatie.

Door deze maatregelen wordt risicomijdend geopereerd.

Hondsgemet-Zuid
Hondsgemet-Zuid bevindt zich in de afrondende fase. Als alles volgens plan verloopt, kan het plan in 2019 worden afgesloten met een winst van ca. € 3,2 miljoen (in 2016 reeds € 2,4 miljoen aan winst genomen). De belangstelling voor bedrijfskavels neemt steeds meer toe. Mocht onverhoopt deze belangstelling weer afnemen, dan is de verwachte winstpotentie van € 3,2 en € 2,4 miljoen voldoende om tegenvallers op te vangen. Tevens kan de winst bijdragen aan de (mogelijke) exploitatie van Hondsgemet-Noord.

Eventuele renteverhogingen hebben geen groot effect meer op het eindresultaat, gelet op de beperkte looptijd van het plan.