Doel

Vanwege bestuurlijke, beleidsmatige en/of financiële belangen en mogelijke risico’s op deze terreinen, is het gewenst dat in de programmabegroting en -jaarstukken aandacht wordt besteed aan rechtspersonen waarmee de gemeente een bestuurlijke en financiële band heeft. Het gaat daarbij om deelnemingen (vennootschappen), gemeenschappelijke regelingen (samenwerkingsverbanden) en overige samenwerkingsvormen, bijvoorbeeld stichtingen en verenigingen. Er wordt niet gerapporteerd over alle partijen waarmee de gemeente op enigerlei wijze verbonden is. Het criterium is: partijen waarin de gemeente een ‘bestuurlijk én financieel’ belang heeft.

Een bestuurlijk belang is aanwezig indien er zeggenschap bestaat uit hoofde van stemrecht dan wel vertegenwoordiging in het bestuur van de organisatie. Van een financieel belang is sprake wanneer een ter beschikking gesteld bedrag niet verhaalbaar is bij faillissement dan wel als financiële aansprakelijkheid bestaat indien de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt (= artikel 1 van het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten).

Over partijen waarin de gemeente Geldermalsen alleen een financieel belang heeft, wordt in deze paragraaf niet gerapporteerd.

Toezichtsarrangementen

Algemeen
Het aantal verbonden partijen in de Regio Rivierenland neemt toe. Het aantal gemeentelijke taken dat regionaal wordt uitgevoerd neemt ook toe. Dat heeft een aantal oorzaken. Soms wordt samenwerking bij wet opgelegd; voorbeelden daarvan zijn de Veiligheidsregio Gelderland Zuid, GGD Gelderland Zuid en de Omgevingsdienst Rivierenland. Soms is die samenwerking noodzakelijk, omdat de taak niet door één individuele gemeente uitgevoerd kan worden; voorbeelden daarvan zijn de AVRI, en de gemeenschappelijke regeling WERKZAAK Rivierenland. Soms wordt samengewerkt uit efficiency-overwegingen.

Het deelnemen in een verbonden partij kan bestuurlijke en financiële risico’s met zich meebrengen. De deelnemers van een verbonden partij zijn (mede)verantwoordelijk voor die risico’s. Omdat er bij verbonden partijen sprake is van verlengd lokaal bestuur, legt de gemeenteraad jaarlijks in de Kadernota vast op welke wijze hij zijn controlerende en sturende rol wil uitoefenen ten aanzien van verbonden partijen.

Toezichtsarrangementen
In de Kadernota 2017 heeft de raad in het hoofdstuk Toezicht op verbonden partijen, vastgelegd hoe de raad in 2018 toezicht op verbonden partijen zal uitoefenen. Net als in 2017 zal dat gebeuren op basis van 3 verschillende arrangementen, die in zwaarte toenemen. Toezicht niveau 1 wordt toegepast bij verbonden partijen waarvan de raad vindt dat het bestuurlijke en financiële risico laag is of laag/gemiddeld. Toezichtsniveau 2 wordt toegepast bij verbonden partij waarvan de raad vindt dat het bestuurlijke en financiële risico gemiddeld is of hoog/gemiddeld. Niveau 3 wordt toegepast bij verbonden partijen die de raad kwalificeert als bestuurlijk en financieel hoog.

De toezichtsarrangementen zijn als volgt samengesteld:

  1. Toezichtsarrangement niveau 1

Bestuurlijk en financieel risico is laag of laag/gemiddeld.
Dit arrangement bestaat uit de volgende maatregelen/instrumenten:

    1. De verbonden partij is opgenomen in de paragraaf Verbonden Partijen van de programmabegroting en het jaarverslag.
    2. De begroting en de jaarrekening van de verbonden partij worden opgenomen op de termijnagenda van de raad, waardoor de verbonden partij 2 x per jaar in de raad ter sprake komt. Dit geldt niet voor de deelnemingen.
    3. De raad maakt zienswijzen/bedenkingen kenbaar bij de begroting en de jaarrekening van de verbonden partij. Dit laatste alleen als die bevoegdheid is opgenomen is in de gemeenschappelijke regeling.
    4. De raad stelt vragen aan het AB-lid dat de bestuursorganen van de gemeente Geldermalsen vertegenwoordigt in het Algemeen Bestuur.
    5. Het AB-lid neemt het initiatief om de raad periodiek mondeling te informeren over nieuwe ontwikkelingen. Dit gebeurt via de commissies van de gemeenteraad.


  1. Toezichtsarrangement niveau 2
    Bestuurlijk en financieel risico is gemiddeld of hoog/gemiddeld.

Dit arrangement bestaat uit alle maatregelen die gelden bij toezichtsarrangement niveau 1 en aanvullend daarop:

    1. Bestuursrapportages van de verbonden partij die opgesteld worden als onderdeel van de Planning & Controlcyclus van de verbonden partij, worden ter kennisname gebracht van de raad. Een en ander voor zover de verbonden partij deze beschikbaar heeft.
    2. Op verzoek van de raad, geeft de verbonden partij informatie op maat. Als gebruik gemaakt wordt van dit instrument kan het wenselijk zijn om regionaal draagvlak te zoeken voor de informatievraag.
  1. Toezichtsarrangement niveau 3
    Bestuurlijk en financieel risico is hoog.
    Dit arrangement bestaat uit alle maatregelen die gelden bij toezichtsarrangement niveau 1 en 2 en aanvullend daarop:
    1. Bespreken van de kadernota/perspectiefnota die de verbonden partij in het kader van zijn P&C-cyclus opstelt in de commissie Bestuur en Middelen, voordat deze wordt vastgesteld in het Algemeen Bestuur van de verbonden partij. Een en ander voor zover dit agendatechnisch te realiseren valt.
    2. Elke agenda van de vergadering van het Algemeen Bestuur wordt ter kennisname gebracht van de raad.
    3. Een jaarlijkse (regionale) bijeenkomst van de raad met de directeur van de gemeenschappelijke regeling.
    4. Op verzoek van de raad, een onderzoek ex artikel 213a Gemeentewet (doelmatigheid en doeltreffendheid) bij de verbonden partij. Als gebruik gemaakt wordt van dit instrument kan het wenselijk zijn om regionaal draagvlak te zoeken voor dit onderzoek.
    5. Op verzoek van de raad een rekenkameronderzoek. Als gebruik gemaakt wordt van dit instrument kan het wenselijk zijn om hier regionaal draagvlak voor te zoeken.


Nieuwe verbonden partijen
Bij verbonden partijen die in oprichting zijn, zal de raad in de oprichtingsfase en de eerste jaren toezicht houden op niveau 3 (bestuurlijk en financieel risico hoog). Omdat de oprichting de fase is, waarin de kaders worden gesteld, zal de raad bij het aangaan van de gemeenschappelijke regeling zich focussen op de volgende uitgangspunten:

  • de noodzaak tot samenwerking;
  • het doel van de samenwerking is helder geformuleerd;
  • de taken van de verbonden partij zijn concreet geformuleerd;
  • het is duidelijk waar het opdrachtgeverschap ligt;
  • er is een sluitende begroting en de financiële risico’s zijn benoemd.

Vertaling toezichtsarrangementen naar de verschillende verbonden partijen
In de volgende subparagrafen wordt bij (bijna) elke verbonden partij aangegeven volgens welk arrangement de raad in 2017 toezicht zal houden. Bij de Merwede Lingelijn Beheer B.V. is in voorgaande jaren geen toezichtsarrangement aangegeven, omdat deze B.V. zou worden opgeheven. Bij het opstellen van deze paragraaf is gebleken, dat de B.V. toch in stand wordt gehouden. Langs de Merwede Lingelijn worden nog een aantal projecten uitgevoerd. Omdat de gemeente Geldermalsen niet participeert in deze projecten, wordt deze B.V. alsnog categorie 1, bestuurlijk en financieel risico is laag, laag/gemiddeld opgenomen. Bij NUVAL is geen toezichtsarrangement aangegeven. Het gaat om een platform waarin kleine aandeelhouders Nuon, Vitens en Alliander met elkaar afstemmen, waardoor zij meer invloed kunnen uitoefenen bij vergaderingen van Aandeelhouders. De indeling in Toezicht 1, 2 of 3 is verder gebaseerd op het hoofdstuk Toezicht op verbonden partijen van de Kadernota 2017.

Opzet subparagrafen
Met ingang van begroting 2017 wordt de indeling van de verbonden partijen bepaalt door het Besluit Begroten en Verantwoorden: gemeenschappelijke regelingen, NV's BV's en privaatrechtelijke rechtspersonen. Binnen elk onderdeel zijn de verbonden partijen opgenomen in volgorde van toezichtsarrangement. De subparagraaf gemeenschappelijke regelingen start met de regelingen waarop toezichtsarrangement 3 van toepassing is. Daarna volgen de gemeenschappelijke regelingen waar toezichtsniveau 2 op van toepassing is, etc.

Om te zorgen dat transparant is welke bestuursorganen deelnemer zijn van een regeling, wordt bij elke gemeenschappelijke regeling expliciet vermeld, welke bestuursorganen de regeling zijn aangegaan. Dat is niet bij elke gemeenschappelijke regeling het zelfde en is afhankelijk van welke bevoegdheden worden overgedragen. In het verleden, bij de oprichting van de gemeenschappelijke regeling LANDER hebben zowel de raad als het college bevoegdheden overgedragen. Bij het aangaan van de gemeenschappelijke regeling WERKZAAK Rivierenland (rechtsopvolger van LANDER) hebben de raden besloten dat zij hun verordende bevoegdheid niet overdragen. Dat betekent dat WERKZAAK een regeling is tussen de colleges van de deelnemende gemeenten. De GR voert alleen de bevoegdheden van de colleges uit.

Verbonden Partij

Toezichtsarrangement

Gemeenschappelijke regelingen

Regio Rivierenland

3

Avri

3

Werkzaak Rivierenland

3

Bedrijfsvoeringsorganisatie West-Betuwe

3

GGD Gelderland Zuid

3

Veiligheidsregio Gelderland Zuid

2

Omgevingsdienst Rivierenland

2

Natuur- en Recreatieschap Lingegebied

1

Regionaal archief Rivierenland

1

Belastingsamenwerking Rivierenland

1

N.V.'s B.V's

N.V. Alliander

1

Vitens NV

1

NV Bank Nederlandse Gemeenten

1

Merwede-Lingelijn (M.L.L.) Beheer B.V.

1

Verenigingen en Stichtingen

Stichting Logistieke Hotspot

1

Uitvoering toezichtsarrangementen
Vanaf medio 2016 wordt elk kwartaal aan de raad gerapporteerd over alle gemeenschappelijke regelingen en de Stichting Logistieke Hotspot. Per regeling wordt een rapportage opgesteld. Voor alle regelingen geldt dat er algemene informatie gegeven wordt over de uitvoering van de taak en de ontwikkelingen voor de komende periode. Bij de regelingen die onder toezichtsniveau 1 vallen, wordt verder geen extra informatie gegeven. De informatie bij de gemeenschappelijke regelingen die onder toezichtsniveau 2 en 3 vallen is uitgebreider. Bij de regelingen met een toezichtsniveau 2 en 3 wordt ook nog informatie gegeven op basis van beschikbare managementrapportages of bestuursrapportages van de gemeenschappelijke regeling. Een en ander voor zover deze rapportages beschikbaar zijn. Bij de regelingen met een toezichtsniveau 3 wordt de raad daarnaast geïnformeerd over onderwerpen die aan de orde zijn geweest in de vergaderingen van het Algemeen Bestuur van de gemeenschappelijke regeling.

Gemeenschappelijke regelingen

Selecteer een onderwerp

N.V. / B.V.

Selecteer een onderwerp

Verenigingen en Stichtingen

Selecteer een onderwerp

Overige Samenwerkingsvormen

Selecteer een onderwerp